Vraag jij je wel eens af wat een wooncoöperatie nu eigenlijk is? Wat de voor- en nadelen ervan zijn en of het iets voor jou is?

Woondroom verwezenlijken

In een wooncoöperatie verenigen (toekomstige) bewoners zich om samen (huur)woningen te bouwen en/of in beheer te nemen. De bewoners hebben geen winstoogmerk, ze willen het wonen juist betaalbaar houden. Samen delen ze ruimtes en voorzieningen en samen maken ze afspraken over het innen van de huren en over het aannemen van nieuwe bewoners. Soms zijn de bewoners een hechte vriendengroep, in andere gevallen mensen die dezelfde idealen delen. Gemeenschappelijkheid – dat wat je bindt als groep – is noodzakelijk voor het succes van een wooncoöperatie.

Zelforganisatie, een wereldwijde beweging

De wooncoöperatie is gebaseerd op het principe van zelforganisatie. Burgers nemen het heft in handen om zelf betaalbaar wonen te realiseren. Daarmee zijn ze onderdeel van een wereldwijde beweging van mensen die zich organiseren om zélf te voorzien in behoeften waar de overheid en de markt niet in voorzien. Zo zijn er burgers die een energiecoöperatie opzetten voor lokaal geproduceerde en duurzame energie, en voedselcoöperaties die grootschalig en voordelig (biologische) voedingswaren inkopen en verstrekken aan hun leden. 

Wooncoöperatie of woningcorporatie

Is de wooncoöperatie hetzelfde als een woningcorporatie? Nee, de termen lijken wel op elkaar, maar er is een groot verschil. 

• Een woningbouwcorporatie, ook wel woningbouwvereniging of woningcorporatie genoemd, is een organisatie die primair de taak heeft om te voorzien in sociale huurwoningen. De corporatie staat onder toezicht van het Rijk en moeten aan strenge regels voldoen. 
• De wooncoöperatie is een initiatief van bewoners. De wooncoöperatie bouwt en/of beheert de woningen en de bewoners huren of kopen vervolgens van hun eigen wooncoöperatie. Samen dragen ze zorg voor de woonomgeving én elkaar.

Vormen van coöperatief wonen

Coöperatief wonen kent veel vormen: in de stad en op het platteland, als nieuwbouwproject of in bestaande panden, voor jong en/of oud, als homogene of juist als diverse groep. Zo zijn er woongemeenschappen, ecodorpen, karrenhofjes (voor senioren), erfdelen (op de boerderij), CPO-constructies en nog veel meer vormen. Cooplink ontwikkelde met ZorgSaamWonen de Wingo, een de woon-bingo die je de verschillende vormen laat ontdekken. Laat je maar inspireren.

Voordelen van coöperatief leven

• In wooncoöperaties inspireren en motiveren mensen elkaar. Zo maken ze samen hun dromen waar. Ze leren van, over én met elkaar. Ze delen ruimten en voorzieningen en stimuleren zo ontmoeting, zorgzaamheid en onderlinge solidariteit. Vereenzaming krijgt geen kans: in wooncoöperaties kijken mensen naar elkaar om. 
• Veel wooncoöperaties kenmerken zich door duurzame idealen. De bewoners hebben oog voor energie-, water en grondstoffengebruik. Ze gebruiken lokale en snel hernieuwbare materialen en dringen de benodigde hoeveelheid materialen terug door voorzieningen en apparaten met elkaar te delen. Door het delen hebben ze minder ruimte nodig en is hun ecologische footprint nog kleiner.
• Wooncoöperaties zorgen voor betaalbare woningen, veelal in sociale huur tot middenhuur. Ze kennen geen winstbejag en houden huurprijzen in de hand om de betaalbaarheid ook voor toekomstige bewoners te waarborgen. Heeft de wooncoöperatie het pand in eigendom? Dan is er bijna altijd sprake van een antispeculatie-beding.
• Bij wooncoöperaties hebben bewoners meer zeggenschap over hun woning en hun directe leefomgeving. Dat maakt het wonen fijner en het leefklimaat beter. Bewoners zorgen niet alleen voor elkaar, maar ook voor de buurt. Vaak creëren ze een ontmoetingsplek en organiseren ze activiteiten voor de buurt. Voorbeelden zijn een buurtmoestuin, een tweedehandswinkel, gedeelde werkplekken en een deeleconomie waar de hele buurt aan mee kan doen. Nog iets, vaak realiseren wooncoöperaties innovatieve wooncomplexen dankzij hun hoge duurzaamheidsambities en de gewenste sociale architectuur.

Intensief proces

‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder.’ Het opstarten van een wooncoöperatie is een intensief proces. Het kost veel energie en er zit veel tijd tussen het eerste idee ‘we gaan een wooncoöperatie oprichten’ en het moment dat je voor het eerst de sleutel in je eigen voordeur steekt. Hoeveel tijd? Dat verschilt nogal. Als het woongebouw alleen maar aangepast hoeft te worden is het mogelijk er na één jaar te wonen. Als het nog gebouwd moet worden, is de looptijd minimaal vier jaar, gerekend vanaf het eerste idee tot oplevering van het gebouw. Er zijn ook projecten die er tien jaar over doen om van de grond te komen. 

Iets voor jou?

Ga er even voor zitten. Doe je ogen dicht en bedenk of je zo’n intensief proces aan wilt gaan. Het nemen van beslissingen gaat in een groep langzamer dan alleen, óók nadat je wooncoöperatie tot stand is gekomen. Maak dus vooraf goede afspraken waarbij iedereen zich comfortabel voelt, bijvoorbeeld over hoeveel tijd ieder zich per week inzet voor de wooncoöperatie en hoe je omgaat met elkaar. Met heldere afspraken én een gezonde dosis energie en veerkracht kun je samen een succes maken van jullie woondroom.