Met welke belastingen kan een wooncoöperatie te maken krijgen? Een globaal overzicht vind je hier. Een paar tips. Als je vragen hebt, of uitstel wilt, neem dan contact op met de Belastingdienst. Ze denken heus met je mee. Voorkom vergissingen: laat je bijstaan door een financieel deskundige.

Omzetbelasting (btw)

De belasting toegevoegde waarde (btw) is de belasting die je betaalt over transacties. De btw wordt geheven over prestaties waar je geld voor krijgt. Verhuur van woonruimte is vrijgesteld van de btw-plicht. Daar hoef je dus geen btw over af te dragen. Je betaalt wel btw over de verhuur van logeerkamers, werkruimte of parkeerplaatsen. Of over de energielevering vanuit collectieve zonnepanelen.

Je betaalt ook btw als je geen commercieel doel hebt en niet naar winst streeft. Het gaat niet om commercie en niet om winst, maar om het leveren van (betaalde) prestaties. Dat is belast. Het maakt ook niet uit of je tegen een reguliere prijs verhuurt of slechts tegen een onkostenvergoeding: je bent btw-plichtig.

De btw die je ontvangt moet je zelf aangeven en afdragen. Als je btw afdraagt mag je ook de btw terugvorderen die je aan anderen hebt betaald (in de winkel, een leverancier van bouwmaterialen etc.). Dan moet de aankoop wel te maken hebben met datgene waar jij btw over afdraagt. Simpel voorbeeld: je verhuurt een tuinhuis als atelierruimte. Over de huurinkomsten van het tuinhuis draag je btw af. Dan mag je de btw over de aankoop van het tuinhuis aftrekken.

Voor alle duidelijkheid: btw terugvorderen kan alleen als je ook btw-plichtig bent. Het kan ook alleen naar verhouding: ‘pro rato’. 
Nog een voorbeeld: stel jouw collectief verhuurt woningen (btw-vrij) en werkruimte (btw-belast). Je schat vooraf in dat 15% van de vierkante meters voor verhuur van werkruimte is. Dan mag je 15% van de betaalde btw aftrekken. Dan kun je bijvoorbeeld 15% van de btw die je betaalt over bouwkosten aftrekken. Stel dat later slechts 12% van de oppervlakte voor verhuur van werkruimte is, dan moet je gaan corrigeren. Of wanneer je een werkruimte ombouwt tot woning, dan moet je ook corrigeren.

Bewaar je bonnetjes goed en leg een btw-administratie aan. Je kunt tot vijf jaar na dato de btw terugvragen. De belastingdienst kan op haar beurt tot vijf jaar na dato een naheffing opleggen.

Vennootschapsbelasting (vpb)

Rechtspersonen betalen vpb over de winst. De naam is verwarrend, want vpb is niet alleen voor vennootschappen. Ook verenigingen en stichtingen moeten soms aangifte vennootschapsbelasting doen.  Een coöperatieve vereniging mag winst uitkeren aan haar leden, daarom zal ze altijd aangifte vpb moeten doen. Een ‘gewone’ vereniging mag geen winst onder de leden verdelen: de doelstellingen en middelen kunnen in de statuten zo beperkt worden dat ze geen aangifte vpb hoeft te doen. 
Het kan ook zo zijn dat je wel vpb moet afdragen omdat je bijvoorbeeld structureel activiteiten verricht die concurreren met ondernemers. Denk aan een winkeltje voor opbrengst uit de moestuin of een cafeetje waar de hele buurt welkom is. Als dat serieuze omvang krijgt, moet je misschien gaan afdragen. 

Bekijk de resultaten van je vereniging over de loop der jaren. Als die resultaten groeien door contributies of verkopen, kan een gedeeltelijke belastingplicht worden opgelegd. Je kunt de Belastingdienst (ook vooraf) vragen te beoordelen of je vpb moet afdragen.

Loonheffingen

Als je als wooncoöperatie mensen in dienst neemt, en dus loon gaat betalen, moet je loonbelasting afdragen. De wooncoöperatie is dan namelijk werkgever. Vergeet niet: als werkgever moet je nog aan veel meer andere dingen denken, zoals verzekeringen, arbeidsomstandigheden etc.

Je mag binnen beperkte marges overigens wel vrijwilligersvergoedingen betalen aan mensen die zich inzetten voor de vereniging. 

Schenkbelasting

Als je vereniging een grote gift krijgt van een gulle gever om een vliegende start te kunnen maken, moet jij als ontvanger misschien wel schenkbelasting betalen. Daarvoor vul je dan een aangifte schenkbelasting in.

Heb je een maatschappelijke functie in jouw project, zoals een buurthuiskamer? Dan kun je de belastingdienst vragen om je initiatief aan te merken als een ANBI (algemeen nut beogende instelling) of een SBBI (sociaal belang behartigende instelling). ANBI’s en SBBI’s hoeven geen schenk- of erfbelasting te betalen. De ANBI kent ook andere belastingvoordelen. De SBBI moet voldoen aan een aantal voorwaarden om in aanmerking te komen voor vrijstelling.