2025 belooft een kanteljaar te worden voor de wooncoöperatie – het jaar waarin definitief de omslag gemaakt wordt van plannen maken en voorbereiden naar doorpakken en doen. Er zijn successen behaald, obstakels worden voortvarend uit de weg geruimd, er is momentum, het smaakt naar meer!

De vierde editie van de WooncoöperatieDag maakte deze energie voelbaar. In de speeches van Jeske de Lint en Floor Milikowski, tijdens de themasessies en het geanimeerde paneldebat met politici, en natuurlijk in de songteksten van improvisatie-cabaretier Tim Zeegers. 

Wooncoöperaties steeds meer ingeburgerd

Dagvoorzitter Leonie van der Steen zette de toon in haar welkom: “Is het jullie ook opgevallen dat je de term ‘wooncoöperatie’ steeds minder vaak hoeft uit te leggen?” Als het aan onze bestuursvoorzitter Bernard Smits ligt, gaan coöperaties nog meer ingeburgerd raken. Hij lanceerde hij een nieuw en veelbelovend instrument: Coopkeur, het keurmerk voor wooncoöperaties, dat jou helpt om je proces te stroomlijnen en laat zien dat jouw wooncoöperatie een serieuze gesprekspartner is voor gemeenten, financiers en anderen.

Jeske de Lint, directeur Wonen bij VRO, maakt in haar openingsspeech duidelijk dat de landelijke overheid de wooncoöperatie ook goed in het vizier heeft. Zo stelt het Rijk 60 miljoen beschikbaar voor een landelijk leenfonds, dat verder aangevuld zal worden door andere partners. 

Maar er is zeker nog genoeg te doen, ziet De Lint. Gemeenten, provincies en financiers zijn nog huiverig. “Laten we de handen ineen slaan om hen ook mee te krijgen. De wooncrisis gebeurt niet in Den Haag, maar in de samenleving. Dát is de plek waar innovatief gedacht wordt, waar de oplossingen ontstaan. De rol van de overheid is om daarachter te gaan staan, die oplossingen te stimuleren. Dat zijn we niet gewend, maar we worden er beter in!” 

Floor Milikowski: “Verbetering komt van onderaf”  

Na een hilarisch intermezzo van Tim Zeegers, bijgestaan en gecorrigeerd door Niels Jongerius van de Amsterdamse wooncoöperatie De Nieuwe Meent, was het woord aan Floor Milikowski, zij is journalist en sociaal geograaf. Met een reeks van inspirerende voorbeelden liet ze zien dat verbetering van onderaf komt, van groepen mensen zoals het publiek van deze WoCoDag, die het nieuwe Nederland vorm aan het geven zijn.

Krimpregio Holwerd op Ameland kwam voorbij, het Feestaardvarken in Arnhem, en een Rotterdamse flat waar dealers de galerijen claimden: allemaal plekken waar mensen de mouwen opstroopten en verandering in gang zetten. Maar, ziet ze ook: “We durven het nog niet helemaal aan om die toekomst te omarmen.”

Bewuste keuzes maken

Milikowski riep op om met zijn allen nieuwe bewuste keuzes te maken. “Nederland is het resultaat van bewuste keuzes die we vroeger gemaakt hebben. Ooit droomden we van Vinex, Schiphol en Tata Steel: waar dromen we nu van?” Waarde is daarbij een sleutelbegrip: is een parkeerplaats ons meer waard dan een buurthuis? Alleen als je het in geld uitdrukt. 

Ze sloot af met haar vertrouwen uit te spreken in ‘Dutch Design’: we zijn goed in verbeelding, verbinding en vooruitgang. Want, om voormalig Rijksbouwmeester Floris Alkemade te citeren: “Vergeet niet dat Nederland het land is dat een zee opzij schoof.”

Inspirerende themasessies

Na de opening en de keynote speech verdeelden de WoCoDag bezoekers zich over de diverse themasessies. Daarin werden thema’s als financiering, visie, het ontwerp, de toekomst van de stad, omgaan met conflicten, en het opzetten van ecologische initiatieven verder uitgediept in groepen van ca 20 personen. In de sessies over de in 2026 te lanceren Toolbox Beheercoöperaties konden deelnemers de toolbox zelf alvast uitproberen, wat met veel enthousiasme gedaan werd.

Paneldebat: in gesprek met de politiek

De dag sloot af met een paneldebat waarin een drietal politici in gesprek ging met het publiek. Ook Mustapha Eaisaouiyen, directeur van Cooplink, schoof aan. Hoe ziet de toekomst van de wooncoöperatie eruit volgens hen, over een jaar of twee? En in 2040? 

Marit Maij (Europarlementariër GroenLinks-PvdA) ziet kansen in de Woonvisie waar nu op Europees niveau aan gewerkt wordt. “Het is belangrijk om de wooncoöperatie daarin te krijgen als derde sector, en om goede voorbeelden te verzamelen.”  

Sandra Beckerman (Tweede Kamerlid SP) hoopt dat over twee jaar de Wet Bevordering Wooncoöperaties aangenomen is, waarvoor de SP onlangs samen met Cooplink een initiatiefwet heeft ingediend. “Individualisering en winst gaan de wooncrisis niet oplossen, collectief is de weg.” Net als Maij benadrukte ze het belang van goede voorbeelden verzamelen.

Ook Franko van Lankvelt (CDA-wethouder gemeente Maashorst) ziet dat goede voorbeelden werken. “We zien in onze gemeente dat zorgkosten echt zakken als je mensen collectief laat wonen. Dit soort resultaten begint nu aan het licht te komen, dat gaat zeker helpen.”

Onze directeur Mustapha Eaisaouiyen droomt ervan dat in 2040 de wooncoöperatiebeweging op eigen benen staat. “Een grote, sterke, coöperatieve beweging van verschillende leefgemeenschappen in plaats van woongemeenschappen. Waarbij bestaande initiatieven nieuwe coöperaties gaan financieren via een goed gevuld Solidariteitsfonds. Coöperatief wonen is het antwoord op veel meer problemen dan alleen de wooncrisis. Het inkaderen als volkshuisvesting is te smal: het moet veel breder.”

De grond-kwestie 

De panelleden zijn het erover eens dat grond een belangrijke factor is. Grond is extreem duur in Nederland: 60% van de prijs van nieuwbouw, volgens het rapport ‘Op grond kun je bouwen’ van de IBO. Er wordt dus veel mee gespeculeerd. Sandra Beckerman observeert dat grondpolitiek bovendien een heikel punt is voor de regering, sinds het kabinet Den Uyl er ooit over viel.

Franko van Lankvelt ziet echter kansen: gemeenten kunnen in belangrijke mate zelf hun grondpolitiek en beleid bepalen. “Als ze willen, kunnen ze stappen zetten.” Hij moedigt wooninitiatieven echter ook aan om realistisch te zijn over grond. “Met bestaand vastgoed kun je meer snelheid maken.”

Mail je Europarlementariër/Kamerlid/gemeente! 

Alle drie de politici moedigden de aanwezigen aan om de politiek actief te benaderen, omdat dat de manier is om zaken te versnellen. Beckerman riep het publiek op om in de aanloop naar het debat over wooncoöperaties (waarvan de datum nog niet bekend is) Kamerleden te mailen over wat er besproken moet worden, petities aan te bieden in de kamer, of op de publieke tribune te gaan zitten tijdens het debat.

Marit Maij had dezelfde boodschap over Europarlementariërs. Als er een onderwerp is waar je over mee wilt denken, zoals de woonvisie, mail dan zowel de voorstanders als de tegenstanders van jouw standpunt. Franko van Lankvelt sloot zich daarbij aan. Gemeenten hebben ook een woonvisie waar je invloed op uit kunt oefenen. En als je een wooninitiatief start, zorg dan dat je goed voorbereid bent, en met een gedegen plan komt.

Dagvoorzitter Leonie van der Steen gaf het laatste woord aan Mustapha Eaisaouiyen: welke belemmeringen zijn in 2027 verdwenen? “In 2027 bestaat het landelijk leenfonds, is het geld uitgeleend en is er nieuw geld in gestort. Het vandaag gelanceerde keurmerk Coopkeur werkt uitstekend, evenals de Toolbox: woningcorporaties staan te trappelen om coöperaties te helpen. En Cooplink heeft een grote achterban van leden en vrienden. Want zonder jullie zijn we nergens!”

Steun je Cooplink ook?
Word lid met je wooncollectief (vanaf €75,- per jaar), en/of word zelf vriend van Cooplink (vanaf €3,50 per maand)

We gaan het doen!

De dag werd vrolijk afgesloten met een lied van Tim Zeegers, die de WoCoDag samenvatte in een inspirerende meezinger. Degenen die geen vertrouwen hadden in hun zangkwaliteiten bood hij een alternatief: op de juiste momenten uit volle borst “We gaan het doen!” roepen. 

Voorbij de verbeelding
(We gaan het doen!)
De verbeelding voorbij
En degenen die het doen
dat zijn wij.

Tot volgend jaar allemaal!